Top 10 Concepts That Every Software Engineer Should Know

Kaynak : http://www.readwriteweb.com/archives/top_10_concepts_that_every_software_engineer_should_know.php

Top 10 Concepts That Every Software Engineer Should Know
Written by Alex Iskold / July 22, 2008 8:21 PM / 38 Comments

The future of software development is about good craftsmen. With infrastructure like Amazon Web Services and an abundance of basic libraries, it no longer takes a village to build a good piece of software.

These days, a couple of engineers who know what they are doing can deliver complete systems. In this post, we discuss the top 10 concepts software engineers should know to achieve that.

A successful software engineer knows and uses design patterns, actively refactors code, writes unit tests and religiously seeks simplicity. Beyond the basic methods, there are concepts that good software engineers know about. These transcend programming languages and projects - they are not design patterns, but rather broad areas that you need to be familiar with. The top 10 concepts are:

1. Interfaces
2. Conventions and Templates
3. Layering
4. Algorithmic Complexity
5. Hashing
6. Caching
7. Concurrency
8. Cloud Computing
9. Security
10. Relational Databases

10. Relational Databases

Relational Databases have recently been getting a bad name because they cannot scale well to support massive web services. Yet this was one of the most fundamental achievements in computing that has carried us for two decades and will remain for a long time. Relational databases are excellent for order management systems, corporate databases and P&L data.

At the core of the relational database is the concept of representing information in records. Each record is added to a table, which defines the type of information. The database offers a way to search the records using a query language, nowadays SQL. The database offers a way to correlate information from multiple tables.

The technique of data normalization is about correct ways of partitioning the data among tables to minimize data redundancy and maximize the speed of retrieval.
9. Security

With the rise of hacking and data sensitivity, the security is paramount. Security is a broad topic that includes authentication, authorization, and information transmission.

Authentication is about verifying user identity. A typical website prompts for a password. The authentication typically happens over SSL (secure socket layer), a way to transmit encrypted information over HTTP. Authorization is about permissions and is important in corporate systems, particularly those that define workflows. The recently developed OAuth protocol helps web services to enable users to open access to their private information. This is how Flickr permits access to individual photos or data sets.

Another security area is network protection. This concerns operating systems, configuration and monitoring to thwart hackers. Not only network is vulnerable, any piece of software is. Firefox browser, marketed as the most secure, has to patch the code continuously. To write secure code for your system requires understanding specifics and potential problems.
8. Cloud Computing

In our recent post Reaching For The Sky Through Compute Clouds we talked about how commodity cloud computing is changing the way we deliver large-scale web applications. Massively parallel, cheap cloud computing reduces both costs and time to market.

Cloud computing grew out of parallel computing, a concept that many problems can be solved faster by running the computations in parallel.

After parallel algorithms came grid computing, which ran parallel computations on idle desktops. One of the first examples was SETI@home project out of Berkley, which used spare CPU cycles to crunch data coming from space. Grid computing is widely adopted by financial companies, which run massive risk calculations. The concept of under-utilized resources, together with the rise of J2EE platform, gave rise to the precursor of cloud computing: application server virtualization. The idea was to run applications on demand and change what is available depending on the time of day and user activity.

Today's most vivid example of cloud computing is Amazon Web Services, a package available via API. Amazon's offering includes a cloud service (EC2), a database for storing and serving large media files (S3), an indexing service (SimpleDB), and the Queue service (SQS). These first blocks already empower an unprecedented way of doing large-scale computing, and surely the best is yet to come.
7. Concurrency

Concurrency is one topic engineers notoriously get wrong, and understandibly so, because the brain does juggle many things at a time and in schools linear thinking is emphasized. Yet concurrency is important in any modern system.

Concurrency is about parallelism, but inside the application. Most modern languages have an in-built concept of concurrency; in Java, it's implemented using Threads.

A classic concurrency example is the producer/consumer, where the producer generates data or tasks, and places it for worker threads to consume and execute. The complexity in concurrency programming stems from the fact Threads often needs to operate on the common data. Each Thread has its own sequence of execution, but accesses common data. One of the most sophisticated concurrency libraries has been developed by Doug Lea and is now part of core Java.
6. Caching

No modern web system runs without a cache, which is an in-memory store that holds a subset of information typically stored in the database. The need for cache comes from the fact that generating results based on the database is costly. For example, if you have a website that lists books that were popular last week, you'd want to compute this information once and place it into cache. User requests fetch data from the cache instead of hitting the database and regenerating the same information.

Caching comes with a cost. Only some subsets of information can be stored in memory. The most common data pruning strategy is to evict items that are least recently used (LRU). The prunning needs to be efficient, not to slow down the application.

A lot of modern web applications, including Facebook, rely on a distributed caching system called Memcached, developed by Brad Firzpatrick when working on LiveJournal. The idea was to create a caching system that utilises spare memory capacity on the network. Today, there are Memcached libraries for many popular languages, including Java and PHP.
5. Hashing

The idea behind hashing is fast access to data. If the data is stored sequentially, the time to find the item is proportional to the size of the list. For each element, a hash function calculates a number, which is used as an index into the table. Given a good hash function that uniformly spreads data along the table, the look-up time is constant. Perfecting hashing is difficult and to deal with that hashtable implementations support collision resolution.

Beyond the basic storage of data, hashes are also important in distributed systems. The so-called uniform hash is used to evenly allocate data among computers in a cloud database. A flavor of this technique is part of Google's indexing service; each URL is hashed to particular computer. Memcached similarly uses a hash function.

Hash functions can be complex and sophisticated, but modern libraries have good defaults. The important thing is how hashes work and how to tune them for maximum performance benefit.
4. Algorithmic Complexity

There are just a handful of things engineers must know about algorithmic complexity. First is big O notation. If something takes O(n) it's linear in the size of data. O(n^2) is quadratic. Using this notation, you should know that search through a list is O(n) and binary search (through a sorted list) is log(n). And sorting of n items would take n*log(n) time.

Your code should (almost) never have multiple nested loops (a loop inside a loop inside a loop). Most of the code written today should use Hashtables, simple lists and singly nested loops.

Due to abundance of excellent libraries, we are not as focused on efficiency these days. That's fine, as tuning can happen later on, after you get the design right.

Elegant algorithms and performance is something you shouldn't ignore. Writing compact and readable code helps ensure your algorithms are clean and simple.
3. Layering

Layering is probably the simplest way to discuss software architecture. It first got serious attention when John Lakos published his book about Large-scale C++ systems. Lakos argued that software consists of layers. The book introduced the concept of layering. The method is this. For each software component, count the number of other components it relies on. That is the metric of how complex the component is.

Lakos contended a good software follows the shape of a pyramid; i.e., there's a progressive increase in the cummulative complexity of each component, but not in the immediate complexity. Put differently, a good software system consists of small, reusable building blocks, each carrying its own responsibility. In a good system, no cyclic dependencies between components are present and the whole system is a stack of layers of functionality, forming a pyramid.

Lakos's work was a precursor to many developments in software engineering, most notably Refactoring. The idea behind refactoring is continuously sculpting the software to ensure it'is structurally sound and flexible. Another major contribution was by Dr Robert Martin from Object Mentor, who wrote about dependecies and acyclic architectures

Among tools that help engineers deal with system architecture are Structure 101 developed by Headway software, and SA4J developed by my former company, Information Laboratory, and now available from IBM.
2. Conventions and Templates

Naming conventions and basic templates are the most overlooked software patterns, yet probably the most powerful.

Naming conventions enable software automation. For example, Java Beans framework is based on a simple naming convention for getters and setters. And canonical URLs in del.icio.us: http://del.icio.us/tag/software take the user to the page that has all items tagged software.

Many social software utilise naming conventions in a similar way. For example, if your user name is johnsmith then likely your avatar is johnsmith.jpg and your rss feed is johnsmith.xml.

Naming conventions are also used in testing, for example JUnit automatically recognizes all the methods in the class that start with prefix test.

The templates are not C++ or Java language constructs. We're talking about template files that contain variables and then allow binding of objects, resolution, and rendering the result for the client.

Cold Fusion was one of the first to popularize templates for web applications. Java followed with JSPs, and recently Apache developed handy general purpose templating for Java called Velocity. PHP can be used as its own templating engine because it supports eval function (be careful with security). For XML programming it is standard to use XSL language to do templates.

From generation of HTML pages to sending standardized support emails, templates are an essential helper in any modern software system.
1. Interfaces

The most important concept in software is interface. Any good software is a model of a real (or imaginary) system. Understanding how to model the problem in terms of correct and simple interfaces is crucial. Lots of systems suffer from the extremes: clumped, lengthy code with little abstractions, or an overly designed system with unnecessary complexity and unused code.

Among the many books, Agile Programming by Dr Robert Martin stands out because of focus on modeling correct interfaces.

In modeling, there are ways you can iterate towards the right solution. Firstly, never add methods that might be useful in the future. Be minimalist, get away with as little as possible. Secondly, don't be afraid to recognize today that what you did yesterday wasn't right. Be willing to change things. Thirdly, be patient and enjoy the process. Ultimately you will arrive at a system that feels right. Until then, keep iterating and don't settle.
Conclusion

Modern software engineering is sophisticated and powerful, with decades of experience, millions of lines of supporting code and unprecidented access to cloud computing. Today, just a couple of smart people can create software that previously required the efforts of dozens of people. But a good craftsman still needs to know what tools to use, when and why.

In this post we discussed concepts that are indispensible for software engineers. And now tell us please what you would add to this list. Share with us what concepts you find indispensible in your daily software engineering journeys.

Hakkari'de bu mevsim (Hakkı Yalçın)

Hakkari'de bu mevsim

İkisi de bizim topraklarımız, ama felaket bir çelişki var Bodrum'la Hakkari arasında.
Bodrum'da, eğlence şatolarıyla başka gezegenden görüntüler.
Hakkari'de, toprak evleriyle üçüncü dünya şehrinden esintiler.
Bodrum'da, ikinci dubleden sonrasını hatırlamayan kadınların şuh kahkahaları.
Hakkari'de, sütü kesilmiş memelerin suskun çığlıkları.
Bodrum'da Eda Taşpınar diye bir kadın tırnağını kesse haber..
Hakkari'de ölsen, ülkenin ruhu duymaz.

***

Bodrum'da, "Barmen, bana bir viski!"
Hakkari'de, "Anne bir yudum su!".
Bodrum'da şöhret plajındaki züppelerin resmi geçidi.
Hakkari'de gariban siluetler...
Bodrum'da kalbi kasıklarında atan bir düzen.
Hakkari'de ağzı yüreğinde hayat.

***

Bodrum'da transparan ilişkiler, rimeller, ojeler, pahalı parfüm kokuları.
Hakkari'de omuz omuza yaşam, kokusu alın teri.
Bodrum'da çarpık koleksiyon!
Hakkari'de geleceğe kilitli direksiyon!
Bodrum'da damarlara enjekte edilmiş müzikli saatler ve nimetler.
Hakkari'de hayatta kalmanın şükür vakitleri.
Bodrum'da cennet hali, tanıtım filmi.
Hakkari'de cinnet hali, trajik bir arka plan.

***

Bodrum üstü açık Ferrari.
Hakkari at arabası.
Bodrum kimin eli kimin cebinde, ortak alan.
Hakkari kasten yoksul bırakılmış ülkeden arta kalan.
Bodrum gözbebeği.
Hakkari deplasman.
Bodrum'da her yol Ankara!
Hakkari'de ne yol var, ne para!

***

Bodrum öz evladıysa bu ülkenin.
Hakkari iç kanama.
İki ayrı dünyanın insanlarını kardeş sayıyoruz da...
Bodrum'u sevip saydığımız kadar, Hakkari'yi de ülkemizin şehri olarak sayıyor muyuz acaba?

[Yorum - Yard.Doç.Dr. Ahmet T. Kuru] İslam, Hıristiyanlık ve laiklik

Önceki bölümde, laik birey ve seküler toplum kavramlarını, anayasal laiklik ile farklarını ortaya koyarak inceledik. Bu bölümde ise din ve laiklik ilişkisi konusundaki bir yanlış anlama ele alınacak, son olarak da Türkiye'nin ABD ve Fransa ile laiklik açısından mukayEse edilebilirliği tartışılacaktır.



3- İslam, Hıristiyanlıktan farklı olarak, laiklikle uyuşmaz; bundan dolayı Türkiye'deki laiklik uygulamalarının sert olması kaçınılmazdır.

7 Mart 1989 tarihli kararında Anayasa Mahkemesi, İslam'ın Hıristiyanlıktan farklı olduğu ve böyle bir dinin kontrol edilebilmesi için, dinin sosyal etkilerini yok eden katı bir laikliğin uygulanması gerektiğini iddia etmiştir. Mahkeme'ye göre Batı demokrasilerinde laiklik bu kadar kati uygulanmaz zira o ülkelerde hakim din Hıristiyanlıktır: "Türkiye'de lâiklik ilkesinin uygulanması, rejimleri değişik kimi Batılı ülkelerdeki lâiklik uygulamalarından farklıdır... İslâm ve Hıristiyan dinlerinin özelliklerindeki ayrılıklar gereği, ülkemizde ve Batı ülkelerinde oluşan durumlar ve ortaya çıkan sonuçlar da ayrı olmuştur. Dini ve din anlayışı tümüyle farklı bir ülkede lâiklik uygulamasının, Batı'yla geniş ilişkiler içinde bulunulsa da Batı ülkelerindeki gibi olması, lâikliğin aynı anlam ve düzeyde benimsenmesi beklenemez."

Mahkeme aslında bu iddianın mucidi değildir. Tersine bu fikir oryantalistler tarafından çok uzun bir süredir savunulagelmektedir. Ernest Gellner'e göre İslam'ın, "insan iradesini reddeden katı, değişmez ve toplumu düzenleyen kuralları vardır." Önde gelen oryantalist Bernard Lewis'e göre ise, "Din ve devlet ayrımı Hıristiyanlıkta temel bir esas olmasına karşın İslam'da yer almaz." Zira İncil "Sezar'ın hakkı Sezar'a, Tanrı'nın hakkı Tanrı'ya" demektedir. Samuel Huntington, Lewis'in tezini diğer dinlere uyarlamaktadır: "İslam'da Tanrı, Sezar'dır; Çin ve Japonya'da, Sezar Tanrı'dır; Ortodoks Hıristiyanlıkta ise Tanrı Sezar'ın küçük ortağıdır. Batı medeniyetini şekillendiren kilise ve devlet arasındaki ayrım... başka bir medeniyette yoktur." Bu zaviyeden bakan oryantalistlere göre, Türkiye laik devleti ile İslam dünyasında bir istisna teşkil etmektedir.

Müslüman toplumların din-devlet ilişkileri konusunda tarihte ve günümüzde çok boyutlu uygulamalarını bilen birinin bu aşırı genellemeleri kabul etmesi mümkün değildir. Dünyaca ünlü tarihçi Ira Lapidus'a göre İslam dünyasında dini ve siyasi otoriteler arasında ayrım 8. yüzyıldan beri vardır. Bu tarihte bağımsız Sünni fıkıh okulları, Şii mezhepler ve tarikatlar ile askerî ve idari gücü temsil eden beylerin ortaya çıkması, Halifelik müessesesinin hem din hem devleti temsil etme iddiasını ortadan kaldırmıştır. 2005 yılında ABD Uluslararası Dini Özgürlükler Komisyonu tarafından yayınlanan rapor da Müslüman ülkelerde din-devlet ilişkileri konusunda farklı modellerin mevcudiyetini ortaya koymuştur. Rapora göre "Dünyadaki 1,3 milyar Müslüman'ın yarıdan çoğu devletin laik olarak tanımlandığı veya en azından İslam'ın resmî din olmadığı ülkelerde yaşamaktadır." Cambridge Üniversitesi Yayınları tarafından basılacak olan Secularism and State Policies toward Religion: The United States, France, and Turkey (Laiklik ve Devletin Din Politikaları: ABD, Fransa ve Türkiye) isimli kitabımızdan alınan aşağıdaki tablo bu raporu teyid etmektedir. Tablodaki bilgiler, Türkiye'nin Müslüman topluma sahip tek laik ülke olduğu iddiasını çürütmektedir.




Oryantalizm sadece Müslüman toplumları değil, Hıristiyan toplumları açıklamada da yetersiz kalmaktadır. Bu toplumlarda Hıristiyanlığı tabiatı gereği siyasetten uzak ve kilise-devlet ayrımını isteyen bir din olarak göstermek gerçeklerle bağdaşmamaktadır. Özellikle şu üç nokta Hıristiyanlığın da ne kadar siyasi bir din olabildiğini ortaya koymaktadır: a) Hıristiyan toplumlarda yüzyıllarca süren din savaşları ve kilise ile devlet arasındaki güç mücadeleleri, b) günümüzde Hıristiyan çoğunluğa sahip birçok ülkede din-devlet ayrımının olmaması ve c) değişik ülkelerdeki Hıristiyan akımların ve kiliselerin kürtaj, eşcinsellerin hakları ve evrim teorisi gibi konulardaki siyasi faaliyetleri.

Sonuç itibarıyla İslam ve Hıristiyanlık, diğer birçok dinde olduğu gibi, sosyo-politik çevre şartlarının etkisi altında mensupları tarafından siyasi olarak yorumlanabilmektedirler. İslam'ın bu açıdan Hıristiyanlıktan temel bir farkı bulunmamaktadır. Bu noktanın açığa kavuşması, Türkiye'deki katı laikçi politikaları bir özürden mahrum bırakmaktadır. Bu durum, din farklılıklarına bakılmaksızın, ABD gibi demokratik ülkelerde bulunan geniş dini özgürlüklerin Türkiye'de de olması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu tarz bir karşılaştırmaya karşı, sert politikaları savunanlar, Türkiye'deki laikliğin ABD gibi dine müsamaha ile yaklaşan ülkelerle karşılaştırılamayacağını, zira bunların laik olmadıklarını iddia etmektedirler. Bu kişilere göre Türkiye ile karşılaştırılabilecek örnekler Fransa gibi laik olan ve dine karşı yasakçı politikalar üretebilen devletlerdir.

4- ABD laik olmadığı için Türkiye'ye örnek olamaz; Fransa ise laik olduğundan Türkiye'ye benzemektedir.

Amerikan hukuk sisteminde ne federal hükümet ne de eyaletler dini sembolleri genel bir mecburiyet (mesela sağlık veya güvenlik ihtiyaçları) olmadan yasaklayamazlar. Fransa ve Türkiye'de ise devlet bazı sembolleri (mesela başörtüsünü) dini veya siyasi olduğu gerekçesi ile yasaklamıştır. ABD'de dine tanınan bu hoşgörülü tutum laikliğe rağmen değil, laiklikten dolayı vardır. ABD'de laiklik 1791 yılında Anayasa'ya eklenen "Kongre herhangi bir dini resmi din olarak ilan edemez veya yasaklayamaz" ibaresi ile tesis edilmiştir ki bu, Fransa'da 1905 yılında kilise-devlet ayrımını ilan eden kanundan bir asır önce gerçekleşmiştir. 20. yüzyılda Amerikan Yüksek Mahkemesi Everson ve Lemon gibi kararlarla "din ve devlet arasındaki ayrım duvarını" güçlendirmiştir.

Dinî müesseseler ve devlet bütçesi arasındaki finansal ayrım gibi konularda Amerikan laikliği Fransa ve Türkiye'ye göre çok daha net prensiplere sahiptir. ABD'de vergi gelirleri, ibadethanelerin veya dini okulların finansmanı için kullanılamaz. Fransa'da ise devlet 1905 öncesinde inşa edilen kiliselerin hemen hepsinin sahibidir, masraflarını karşılar ve dini gruplara bu binaları kullanabilmeleri için izin verir. Ayrıca Fransız öğrencilerinin dörtte birini eğitmekte olan Katolik okullarının bütçesinin yaklaşık yüzde 80'i merkezi bütçe ve yerel idareler tarafından karşılanmaktadır. Aynı şekilde Türkiye'de, devlet imam maaşlarını Diyanet aracılığı ile ödemektedir ve imam-hatipler devlet okullarıdır. Netice itibarıyla, ABD, laikliği yüzyıllar içerisinde oturaklaşmış bir ülkedir ve oradaki din özgürlüğü, Türkiye'de laikliği evrensel bir prensip olarak savunanlar tarafından dikkatle incelenmelidir.

Öte yandan, Türkiye ile Fransa arasındaki benzerlikleri de abartmamak gerekmektedir. Fransız devleti ne mülkiyetindeki kiliselerin dini içeriğine ne de finanse ettiği Katolik okullarının dini özelliklerine karışır. Türk devlet ise Diyanet ve imam-hatipler aracılığı ile İslam'ı kontrol altında tutmak düşüncesini taşımıştır. Fransa'da öğrenciler kiliseye gidip din eğitimi alabilsinler diye çarşamba günleri okullarda ders görülmez. Türkiye'de ise okullardaki din derslerinde devletin kontrolünde bir eğitim verilirken özel din eğitimi yasaklanmıştır. Fransa'da 1905 kanunundan bu yana, okullarda ve orduda papaz ve hahamlar yer almaktadır ve son zamanlarda bunlara imamlar da eklenmiştir. Türkiye'de okul ve kışlada din görevlisi bulunmaz. Ayrıca dinî grupların Fransa'da örgütlenme ve eğitim konularındaki özgürlükleri garanti altına alınmışken, Türkiye'de bu özgürlükler kısıtlıdır. Mesela Türkiye'de 15 yaşından küçüklerin Kur'an öğretimi sadece yazları serbest iken 12 yaşından küçükler için bu öğretim tamamen yasaktır.

Benzer zannedilen başörtüsü yasağı bile Türkiye ve Fransa'da farklı uygulanmaktadır. Fransa'daki yasak tüm dini sembolleri kapsamakta ve kamuya ait ilkokul, ortaokul ve liseler ile sınırlı bulunmaktadır. Türkiye'de ise yasak münhasıran başörtüsüne uygulanmakta ve devlete ve özel sektöre ait tüm okul ve üniversiteleri kapsamaktadır. Sadece yasağın içeriği değil, toplumsal anlamı ve desteği de iki ülkede farklıdır. Fransa'da başörtüsü eski sömürgelerden gelen bir azınlık dininin mensupları tarafından takılırken, Türkiye'de İslam çoğunluğun dinidir ve bayanların yüzde 61'i bir çeşit örtü ile başlarını örtmektedirler. Fransa'daki yasak halkın yüzde 72'sinin desteği ile Meclis'ten çıkan kanuna dayandırılmıştır. Türkiye'de ise yasak halkın yüzde 78'inin karşı çıkması ve Meclis'in aksi istikametteki çabalarına rağmen mahkemeler tarafından empoze edilmektedir.

Sonuç olarak, ABD laikliğin güçlü bir şekilde yerleştiği ve dini özgürlükler açısından incelenmesi gereken bir örnektir. Fransa ise laikliğin bazı katı uygulamalarına imza atmış olmasına rağmen Türkiye'ye göre dini özgürlüklere karşı çok daha saygılı bir ülkedir. Bu yazıda ele alınan dört iddia, Türkiye'nin sağlıklı bir laiklik anlayış ve uygulamasına engel olan yanlış algılamalardır. Anayasa Mahkemesi on-on beş yıl önce verilen kararlarda değinilmiş olan bu algılamalarla kendini bağlamamalıdır. Mahkeme, laiklik konusundaki yeni kararlarında bu yanılsamaların ötesine geçen yeni açılımlar yaptığı takdirde, tarihi bir rol oynamış ve Türkiye'deki laikliği alaturka olmaktan çıkarıp evrensel standartlara uygun hale getirmiş olacaktır.

[Laiklik ve Yanlış Anlamalar / 1] Birey laik olur mu? *YARD. DOÇ. DR. AHMET T. KURU - COLUMBIA ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM ÜYESİ*

[Laiklik ve Yanlış Anlamalar / 1] Birey laik olur mu?


AK Parti'ye açılan kapatma davası, laiklik konusundaki karşıt argümanları tekrar gündeme getirdi. Konunun sağlıklı bir zeminde tartışılabilmesine engel olan dört iddianın masaya yatırılması gerekmektedir. Bu dört iddia belli kesimlerce benimsenmekte ve laikliğin doğru anlaşılmasına mani olmaktadır.



1- Laiklik bir hayat görüşü ve aynı zamanda anayasal prensiptir.

Necdet Sezer cumhurbaşkanı iken, 20 Eylül 2004'te düzenlenen III. Diyanet Sempozyumu'ndaki konuşmasında şu ifadeleri kullandı: "Laiklik bir yaşam biçimidir... Laik birey, dinsel inançlarıyla bir yurttaş olarak yaşamına ilişkin alanı birbirinden ayıran bireydir. Dinsel inanca ilişkin uygulamalar kişinin iç dünyasındaki kutsal yerinde kalmalıdır. Yurttaş olarak yaşamı ise bireyin tüm dış dünyasıyla ilgilidir. Laik birey, dinsel inancının bu dünyayı etkilemesine kesinlikle izin vermez." Bu konuşma uzun zamandan beri süregelen "laik birey" hakkındaki tartışmanın açıklayıcı bir örneğidir. Turgut Özal'dan Tayyip Erdoğan'a kadar birçok sağ siyasetçi, "Birey laik olmaz, devlet laik olur" şeklinde özetlenen görüşü benimsemişlerdir.

Sağ siyasetçilerin hatası seküler bir hayat tarzını ve dünya görüşünü seçmiş olan bireylerin kendilerini ve tercihlerini "laik" olarak tanımlama ihtimalini reddetmeleridir. Yaşam tarzları ve dünya görüşleri açısından dini vicdanın ötesine çıkarmayan fertler "seküler birey"dirler. Bu bireyler kendilerini "seküler" yerine "laik" olarak tanımlamak istiyorlarsa bunları yok saymaya veya "siz laik değilsiniz" demeye gerek yoktur. Bu anlamda laik birey olabilir.

Öte yandan, Sezer gibi düşünenlerin hatası ise dünya görüşü olan laiklik ile anayasal prensip olan laikliği birbirine karıştırmalarıdır. Laiklik, gerek Türk Anayasası'nda gerekse diğer ülkelerin anayasalarında geçtiği şekli ile, din ile devlet arasındaki ilişkileri belirleyen siyasî bir prensiptir. Anayasal bir prensip olarak laikliğin iki temeli vardır: 1) Laik bir devlette kanun koyucu Meclis ile davalara bakan mahkemeler herhangi bir dinî kural veya kurum tarafından kontrol edilmezler, 2) Laik devlet tüm dinlere ve dinsizliğe tarafsız davranır.

Bireysel hayat görüşü olarak laiklik, şahsın dini, dünya hayatının dışında sadece bir vicdan meselesi veya vicdanda bile olmaması gereken bir olgu olarak görmesidir. Bu manadaki laiklik, evet, bir hayat görüşüdür, fakat birçok alternatif hayat görüşünden sadece bir tanesidir. Laik devlet, dünya görüşü ve yaşam tarzı olarak dini dünya işlerine karıştırmayan bireylere olduğu gibi, hayatlarında dine yer veren bireylere de tarafsız davranmak zorundadır. Hayat görüşü olan laikliği ne Türk devleti ne de başka bir laik devlet resmi olarak kabul edebilir. Edilirse o devlet tarafsızlığını kaybeder.

Bu konudaki en önemli örneklerden birisi Belçika'dır. Bu ülkede laiklik, toplumun ideolojik çeşitliliğinin bir parçası olarak görülmektedir. Belçika devleti dini gruplara para yardımı yaparken kendilerini hayat görüşü açışından laik olarak tanımlayanları da bir grup kabul ederek onlara da maddi destekte bulunmaktadır. Böylelikle Belçika laikliği bir yaşam tarzı olarak ele alan laik vatandaşlarını çeşitli dinî gruplarla eşit bir topluluk olarak kabul etmektedir. Öte yandan Belçika laikliğin resmi ve devlet tarafından dayatılan bir dünya görüşü olmasını reddeder.

Laik devlet vatandaşlarının laik bireyler olmasını sadece "laik devleti savunma ve laiklik karşıtı rejimleri reddetme" anlamında isteyebilir. Başbakan Erdoğan da 14 Mart 2007'de yaptığı açıklamada bu noktayı kabul ederek devletin laik karakterini savunma anlamında kendisini laik bir birey olarak tanımlayabileceğini beyan etmiştir. Bir hayat görüşü olarak laiklik hakkındaki yanlış anlamaların yanı sıra, anayasal prensip olarak laiklik üzerinde de yanlış varsayımlar yapılmaktadır. Özellikle laikliğin sosyal hayatta dinî semboller ile ilişkisi üzerinde çarpık bir genelleme dillendirilmektedir.

2- Laiklik, dinin sosyal hayata etkisine izin vermez.

Anayasa Mahkemesi 16 Ocak 1997 tarihli kararında Niyazi Berkes'e atıfta bulunarak laikliğin din-devlet ayrımı olmadığını iddia etmiştir. Kararda bahsi geçen tanıma göre laiklik din işleri ile dünya işlerini ayıran bir rejimdir. Bu ifade ile anlatılmak istenen, sadece devlet içinde din ve dünya işleriyle, ilgili otoritelerin birbirinden ayrılması değil, aynı zamanda sosyal hayatın eğitim, aile, ekonomi, hukuk, görgü kuralları, kıyafet vb. gibi cephelerinin din kurallarından ayrılarak, zamana ve yaşamın zorunluluklarına, gereklerine göre saptanmasıdır.

Bu tanım Tunus ve Özbekistan gibi otoriter ülkelerde bile eşine rastlanmayacak kadar radikal, dini devlet eli ile vicdanlarla sınırlamayı amaçlayan bir yaklaşımı ifade etmektedir. Tanımda devlete yüklenen sosyal mühendislik misyonu toplumu sekülerleştirmeyi amaçlamaktadır. Halbuki laiklik ve sekülerleşme biribirinden bağımsız iki kavramdır. Sekülerleşme, dinin bireysel tercihler, aile içi ilişkiler ve genel anlamda sosyal hayat üzerindeki etkisinin azalması veya yok olmasını içeren sosyal bir süreçtir. Tabandan tavana, fertten topluma doğru gelişebilen bu tedrici süreç, bireylerin istek ve kararları ile ortaya çıkar veya çıkmaz. Laik devletin bu sürece müdahalesi, tarafsızlığının bitmesi anlamına gelir. Zira anayasal bir prensip olarak laiklik, yukarıda değinildiği gibi siyasî bir prensiptir ve bireylerin veya toplumun değil, devletin karakterini belirler. Laik devlet toplumun dinsizleşmesi veya dindarlaşması konusunda tavır almaz. Bu nedenle, geniş manası ile sosyal hayatta dinî sembol ve söylemlerin yer alıp almaması onu ilgilendirmez. Laikliğin gereği olan tarafsızlığını korumak için devlet, dinî olan veya olmayan arasında tercih yapmaz.

Bu açıdan bir birey veya kurumun laikliği benimseyip benimsemediği ancak şu iki ilkeye karşı tutumu açısından değerlendirilebilir: a) Meclis'in ve mahkemelerin laik karakteri ve b) devletin tüm dinlere ve dinsizliğe karşı tarafsızlığı. Türkiye'de kanun yapma ve muhakemenin laik karakteri üzerinde neredeyse tam bir uzlaşma vardır. Ali Çarkoğlu ve Binnaz Toprak'ın 2006 yılındaki araştırmasına göre genel anlamı ile şeriat hukukuna özlem duyanlar Türkiye'de ancak yüzde 9'luk bir orana sahiptir. O nedenle asıl laiklik tartışması devletin tarafsızlığı noktasında yoğunlaşmaktadır. Tüm dinî ve din dışı grupların eşit vatandaşlık haklarından faydalanmasını savunanlar anayasal laikliği gerçek anlamında savunmuş olurlar. Bu tür bir savunma dinî sembollerin kamusal alandan dışlanması gibi muğlak bir iddiadan daha önemli ve gerçekçidir. Bu tutum liberal demokrasi ile de çok daha uyumludur.

Değişik kararlarında değindiği üzere, Anayasa Mahkemesi Türkiye'deki laiklik uygulamalarının diğer demokratik ülkelerdekine göre daha sert olduğunu kabul etmektedir. Fakat bu katılığı meşrulaştırmak için bazı gerekçeler öne sürmektedir. Bu gerekçelerin en önde gelenlerinden biri İslam ile Hıristiyanlık arasında var olduğu iddia edilen değişmez farklılıktır.

Yazımızın ikinci bölümü bu üçüncü iddiayı detaylı olarak ele alacak ve ardından dördüncü ve son yanılsamanın incelenmesi ile sona erecektir

Darbeciler bölse bile biz birleştiririz... (Ferhat Kentel den Alıntıdır)

Anayasa Mahkemesi’nin, üniversitelerde eşitliği sağlayan ve başörtüsüne izin veren Anayasa maddesini iptal etmek üzere aldığı son karar işe yaradı. Yasemin Çongar’ın gayet yaratıcı benzetmesiyle ‘Kardinaller Konseyi’ kıvamındaki mahkemenin başvurduğu ‘hukuk’, ‘hukukun üstünlüğü’ gibi sözlerin söylemden ya da toplumdaki eşitsizliği saklayan bir örtüden başka bir şey olmadığı açığa çıktı. Etyen Mahçupyan da mahkemenin vereceği kararın ‘içerik’ (esas) itibariyle mi, yoksa ‘şeklî’ mi olacağı tartışmasının aslında anlamlı olmadığını açık bir şekilde yazdı. Çünkü mahkemenin kararı zaten ‘esas’ olarak ideolojik ve bürokratik bir vesayet rejiminde yaşıyor olduğumuza işaret ediyor. “Onun dışındaki hemen her şey, yani hukuk, demokrasi, laiklik vs. aslen şeklî nitelikte unsurlardır ve halkımızın yargı önünde eşitsiz bir konumda kalmasını garanti eden ilkesel yaklaşımlar niteliğindedir.” (“Mahkeme haklı!”, Taraf, 10.6.2008)

Yani zaten eşitlik kaygısı olmayan, hukuka saygısı olmayan bir takım kurum insanlarının aldığı karar esas olarak bir hukuk meselesi değil. Mesele ‘eşitlik ve özgürlükler’ meselesi ve bu meselenin çözümü için mahkemenin aldığı kararın ötesine, kararın ilişkilendiği darbeci zihniyete bakmak gerekiyor. Ve daha da önemlisi, bir ‘iktidar dili’ni ve sınıfsallaşmış bir zümrenin egemenliğini yansıtan bu kararın (ve onu besleyen zihniyetin) toplum üzerindeki etkilerine bakmak grekiyor.

Mahkeme kararına damgasını vuran zihniyetin uzantılarından biri olan (aslında kim kimin uzantısı çok belli değil ama neyse) Ergenekon davasından tutuklu bulunan Veli Küçük’ün Alman ırkçı subaylarıyla bağlantılı olduğu ortaya çıkmış. Küçük, faşist Gerhard Frey’in gazetesine 2003’te konuşmuş ve “Türkiye uzun yıllar darbe görmüyor. Bu bir hata ama yakında darbe olacak” demiş...

Habire Türkiye’de bazı sivil toplum kuruluşlarına, entelektüellerine “Sorosçu” , “Fethullahçı” yakıştırmaları yapıp, onları yurtdışından para alan hainler olarak suçlayan bir zihniyetin terör örgütünün, aslında kendisinin yurtdışından finansal destek alması kendi başına ilginç bir durum ama uzun süre darbe olmaması da hakikaten ‘anormal’ bir durum! Darbe denilen şeyin belli bir ritmi, periyodu olması lazım. En azından mesela 10 yılda bir olması, süreklilik arzetmesi lazım, çünkü arası uzayınca insanlar gene normal yaşamaya başlıyorlar ve ne yazık ki, ‘düşmansızlaşıyorlar’...

Çünkü darbeciler kendi çıkarlarını korumak için, ‘sahip oldukları düzenin’ bekası için düşmana ihtiyaç duyarlar. Oysa toplumsal aktörler, konuştukça, kendi başlarının çaresine bakıp, sorunlarını çözdükçe varolan düzeni fiilen sorgularlar. İşte darbeciler için bu tahammül edilemez bir durumdur. Zaten darbecilerin şahı Hitler de aynı mantığı vazetmiyor muydu? “Düşman yaratın ve düşmanı ‘tek’e indirin; insanların kafasını karıştırmayın” deyip durmuyor muydu?

Bizim memleketin darbeci zihniyeti de böyle işliyor; düşman yaratıyor, bölebildiği kadar bölüyor, ikiye, üçe, beşe, ona... Bunun için de başvurduğu en güçlü yöntem ‘korku’ atmosferi yaratmak...

“Biliyor musunuz? Bütün dünya Türklere düşmanmış, bütün dünya Türkleri önce parçalayıp, sonra küçük lokmalar halinde yutmaya niyetliymişler; Amerikalılar Türkiye’de dünya rezervlerinin yüzde 70’inin bulunduğu bor madenini ele geçirmek için bizi bölmeye çalışıyorlarmış; ABD Ortadoğu’da egemenlik kurmak için Türkiye’de ‘Ilımlı İslam’ projesini tezgahlamış; Abdullah Gül Amerikalılarla antlaşma imzalamış, ‘Sözde Kürdistan’ kurulacakmış; AB Kürtleri kullanarak, terörü besleyerek Türkiye’yi bölmeye çalışıyormuş; orman yangınlarını Yunanlılar çıkarmışlar; Ermeniler soykırımın tanınmasını sağlayıp, bizden toprak talep edeceklermiş; Yahudiler, gelecekte ‘Büyük İsrail’i kurmak için, güneydoğu bölgemizdeki tarım arazilerini satın alıyormuş; Rum Ortodoks Patrikhanesi ekümenik olma iddiasıyla İstanbul’da bağımsız bir devlet kuracakmış; misyonerler fakir insanları parayla Hıristiyan yapıyormuş; başörtülü kızlar kendilerine para verildiği için başörtüsü takıyorlarmış; yabancılar milli değerlerimizi unutturmak için bize ahlaksızlık öğretiyorlarmış; Türklüğümüzü unutturmak için Ata’mızın heykellerini kaldırmamızı istiyorlarmış; Tuzla tersanesinde işçi ölümleri aslında dünya piyasasında öncü bir yere sahip olan gemi inşa sanayimizi baltalamak için hazırlanan bir komploymuş; İstanbul Bilgi Üniversitesi’ni Soros satın almış; Taraf gazetesi aslında Fethullahçıymış...”

Komplolar, yabancılar, bölücüler, hainler, şeriatçılar... Bütün bu ‘tehlikelerin’ anlamlı olup olmaması, birbirleriyle çelişip çelişmemesi önemli değil... Ancak, Kontrgerilla, Ergenekon, Özel Harp Dairesi, Batı Çalışma Grubu, Cumhuriyet Çalışma Grubu ve daha bilumum ‘Psikolojik Harekat’ örgütlerinin faaliyetleri sonuç yaratıyor. Ve bu toplumun insanları olarak, bu yoğun bombardıman karşısında, psikolojik olarak harekatın parçası oluyoruz. Herkes yukarıda sunulan komplo tepsisinin üzerindeki acı şekerlemelerin hepsini birden alamıyor tabii ki; çünkü hepsini birden hazmetmek zor ama içlerinden bir kısmını, rengi, tadı en çok hoşumuza gideni, meşrebimize en uygun olanı alıp kendi malımız gibi kullanmaya başlıyoruz. Ancak bir kere bu tepsiden beslenmeye başladığımızda arkası geliyor; hem de hiç umulmadık yerlerde hayatımız ve varoluşumuz adeta bu ‘psikolojinin’ işaretleriyle bezenmeye başlıyor. Psikolojik harekatın komplo tasarımlarından ve düşman inşaatlarından üzerimize yapışan ruh haliyle, etrafımızı saran insanları da potansiyel düşmanlar olarak görmeye başlıyoruz.

O zaman da komploların maddi gerçekliklerini tamamlamak üzere malzeme üretmeye başlıyoruz:

“Biliyor musunuz? Boğaziçi, Bilgi ve Fatih üniversitelerine başörtülü öğrenciler giriyorlarmış; üst kat komşumuz gizli Ermeniymiş, alt kat komşumuz Sabetaycıymış; karşı komşumuz Kürt bakkaldan alışveriş yapıyormuş; iki alt komuşumuzun kızı yabancı birisiyle evlenecekmiş; sol çaprazdaki dul komşunun evine bir erkek girmiş; sağ çaprazdaki bekar öğrenciler dün gece alem yapmışlar; liseden dönem arkadaşımız türbana özgürlük bildirisine imza atmış; işyerindeki müdür yardımcısının eşi kapalıymış; sekreter Aleviymiş, gizli gizli oruç yiyormuş; şu evine bayrak asmamış, bunun evinde Atatürk resmi yokmuş...”

Toplumsal hayatımızın üzerinde sürdürülen psikolojik harekatlarla, dayatılan korkularla hayatımız ‘komplo’larla sarılıyor, farklılığı düşman haline getiren dil hayatımızı işgal etmeye başlıyor. Ancak paradoksal bir biçimde, korku inşasından en çok etkilenebilecek muhafazakar kesimlerden belki çok daha fazla, modernist eğitimden geçmiş, “okumuş yazmış” kesimler bu korku politikalarının esiri oluyorlar.

‘Korku gündemine’ uygun bir örneği -başörtüsü sorununu- düşünelim... Örneğin ‘çocuklarda başörtüsü’ meselesini ele alalım. Türkiye’de laik çevrelerde yaygın bir şekilde, ‘küçük yaşta başörtüsüne sokulmuş’ kız çocuklarının gelecek için yarattığı korkudan bahsedilir. Yani buna göre, küçük kız çocuklarının başörtü takması ‘anormaldir’ ve çözülmesi çok zor karmaşıklığa neden olabilecek niteliktedir. Ancak durum çok daha basittir. Küçük yaşta ‘başörtü takmak’, kız çocuğun yaşamış olduğu dindar ve/veya geleneksel aile ve çevrede en basit ifadesiyle ‘normal’dir. Tıpkı, küçük yaşta ‘başörtü takmama’nın (‘başı açık olma’nın), başka bir kız çocuğunun yaşamış olduğu modern-seküler-laik aile ve çevrede en basit ifadesiyle ‘normal’ olması gibi... Aradaki fark şudur: modern-seküler çevreler modernleşmenin bütün ehlileşme operasyonlarından geçmiş ve bu operasyonlar sonunda maruz kaldıkları homojenleştirici yeni ve ithal değerleri ‘normal’ olarak içselleştirmiş; dindar çevreler ise çok daha uzun bir sürecin içinden gelen ‘baş örtme’ pratiklerini ‘normal’ olarak içselleştirmişlerdir. Aslında başörtü takmak, ‘çocuk bedenini ele geçirmeye’ çalışan moderniteden eski, ancak, modernitenin ehlileştirme pratiklerine karşı yeniden rakip olan başka bir stratejinin tezahürlerinden biridir...

Yani diğer bir çok korku unsuru gibi, gerçek zannettiğimiz korkular ‘öğrendiğimiz’ korkulardır. Varolan bir düzenin -yargıç spekülasyonları, çeteler, ya da daha sıradan ideolojik aygıtlarıyla - öğrettiği ve ‘gerçek’ diye pompaladığı, bu topluma ait gerçekliklerdir.

Ve herkes komplo ve paranoya tepsisinden beslenirken, biraz durup mesafe almak gerekiyor. Mahkemeleri mahkeme kararlarıyla, psikolojik harekatçıları harekatlarıyla başbaşa bırakıp, şimdi sosyalistlerin, müslümanların, çağdaşların, Türklerin, Kürtlerin ve tüm bireylerin bakmaları gereken mevzu şu. Her darbe, her darbeci müdahale bizim hayatımızı ‘biz ve onlar’, ‘siyah ve beyaz’ diyerek ikiye bölüyor... Yarattıkları paranoya hayatımızı karartıyor, içiçeliğimizi bozuyor, parçalıyor, bölüyor ve komşumuzu bile düşmanlaştırıyor. Oysa bu bizim hayatımız değil... Parçalanan hayatlarımızı yeniden birleştirmek için öncelikle korkularımızın nasıl bu kadar yaygın olduğunu düşünmek gerekiyor. Belki o zaman, kaybetmekten çok korktuğumuz özgürlüklerimizin önünün açılabileceğini görürüz.

Zaten şimdiye kadar hep öyle olmadı mı?


Kaynak : http://www.gazetem.net/fkentelyazi.asp?yaziid=371