Bir Hayalin Var mi?

“Hayali olmayanlar başkalarının hayallerinin peşine düşmek zorunda kalırlar. Çocuklarımıza ne olacaksın yerine, ne yapacaksın diye sormalıyız ki, fabrikalar, hastaneler, dernekler kurabilsinler.”
Melih Arat
Yedi yaşındaki Sanat Arat’ın şirin davranışlarını gören ev tatlıları yapan girişimci bir hanım, “Büyüyünce sen ne olacaksın?” diye soruyor. Sanat Arat, biraz düşünceli görünüyor; sonra cevap veriyor. “Biraz zor olacak ama bir uçak fabrikası kuracağım.” diyor. Aynı konuşmalar Sanat ve bir okul arkadaşı arasında geçtikten sonra arkadaşı da projeyi sahipleniyor. Bu sefer aynı konuşmayı Sanat, kendisine ablalık yapan Yasemin ablasına yapıyor. “Bir uçak fabrikası kuracağım, sen de satış müdürü olacaksın.” Yasemin ablası “Neden ortak olmuyorum da, satış müdürü oluyorum?” diye sorunca Sanat Arat cevap veriyor: “Çünkü senin bir hayalin yok.”
Hayali olmayanlar, başkalarının yanında çalışırlar. Küçük bir çocuğun duru görüşüyle yakaladığı derin bir gerçek bu. “Hayali olmayanlar başkalarının yanında çalışırlar.” Çocukluğumuzdan itibaren ilginç bir şekilde bir şeyler yapmaya değil, bir şeyler olmaya yönlendiriliyoruz. Çocuklara “ne yapacaksın?” diye sormuyoruz da, “ne olacaksın?” diye soruyoruz. Aslına bakarsanız, mühendis ya da doktor olmak küçük hedeflerdir. Bir fabrika kurmak bir hayaldir; bir hastane kurmak hayaldir; ama mühendis ya da doktor olmak aslına bakarsanız pek de önemi olmayan hedeflerdir. Çünkü mühendis olursanız bir fabrikada, doktor olursanız bir hastanede çalışırsınız.
Kişisel gelişim kitaplarının birçoğu,” bir vizyonunuz olsun” diyip duruyor. Ama bu vizyonun nasıl bir şey olabileceğine ilişkin net bir tanımlama veren pek yok. Anlaşılan o ki kişisel vizyon, belirli bir meslek sahibi olmanın, yüksek lisans gibi akademik derecelerine, belirli iş pozisyonlarına ulaşmanın ötesinde bir şey olmalı. Yani “master yapacağım, pazarlamada kariyer yapacağım, ilaç endüstrisinde çalışacağım” diye vizyon olmaz. Olur olur da, gerçek bir vizyonla kıyaslandığında bu hedefler küçük kalır. Onun için insanın hayatında kendine sorabileceği en önemli sorulardan biri, “İnsanlık için hizmet ya da üretim cinsinden benim hayalim ne olabilir?” olabilir. Bu sorunun cevabı, bazen bazen bir dernek kurmak, bazen bir işletme kurmak, bazen bir ilçeyi kalkındırmak, bazen bir sanat organizasyonu yapmak, bazen bugüne kadar bulunmamış bir teknolojiyi geliştirmek, bir hastalığı yenmek, insanların okuma hızını artırmak, havayla çalışan otomobil yapmak gibi bir şey olmalıdır.
Hedefleri iş ya da meslek sahibi olmak olan insanlar, hayalleri olan insanların hayallerinin peşinde koşuyorlar. Tanıdığım girişimcilere bakıyorum. Hepsinin ortak özelliği, işleri geçmiş hayallerinin eseri, işlerinin geleceği de şimdiki hayallerinin eseri olacak. Çalışanlarda ya eski hayal için çalışıyorlar ya da gelecek hayal için çalışacaklar. Eğer patronun hayali biterse, işyeri de bitecek.
İş başvurusu için gönderilen binlerce CV, bir başkasının hayalinin mekanizmasının bir parçası olarak gönderiliyor. Bir ülkede iş imkanlarının artması, girişimcilerin kurdukları hayallerin artmasına ve bu hayallerin organizasyon formuna dönüşmesine bağlıdır. Dolayısıyla bir ülke hayal kuran insanlarla gelişir. Kaç kişi yaşadığı ülkenin dünya lideri olacağına inanıyor? Sezdiğim kadarıyla bu sorunun cevabı şaşırtıcı bir şekilde Türkiye dahil, birçok Avrupa, Afrika ve Asya ülkesinde çok düşük. Hayal kurmak aynı zamanda bir özgüven problemidir. Kendine güvenen çocukları ve insanları olmayan uluslar, hayal kuramıyorlar. Hayali olmayanın hizmeti, hizmeti olmayanın da liderliği olmuyor.

Melih Arat'tan alıntıdır.

İş Görüşmesinde Sorulabilecek 100 Soru

Her ne kadar görüşmelerde karşınıza gelebilecek sorular iş dünyasındaki mülakatçıların sayısı kadar çeşitliyse de her şeye hazırlıklı olmakta fayda var. Bu nedenle sizler için 100 soruluk bir liste hazırladık. Hepsini mi yanıtlamak durumunda kalacaksınız? Hiçbir mülakatçının bu kadar gaddar olmayacağını umuyoruz. Ama muhtemelen bir kısmı karşınıza çıkacak. Hangilerinin sorulacağını önceden bilemeyeceğiniz için hepsine hazırlanmak görüşmelerinizi kolaylaştıracaktır.

1. Bana kendinizden bahsedin.
2. Güçlü yanlarınız nelerdir?
3. Zayıf yanlarınız nelerdir?
4. En sevdiğiniz yöneticiniz kimdi, niçin?
5. Nasıl insanlarla birlikte çalışmayı tercih edersiniz, niçin?
6. Bu işi niçin istiyorsunuz?
7. Beş yıl sonra kendinizi kariyerinizin hangi noktasında görüyorsunuz?
8. En çok gurur duyduğunuz başarınızı anlatın.
9. Bir iş yemeğinde az pişmiş istediğiniz bifteğiniz iyi pişmiş olarak servis edilirse tepkiniz nasıl olur?
10. Size istediğiniz maaşı vermeyi kabul etsem ve önümüzdeki yıl için iş tanımı yazmanızı istesem, ne yazardınız?
11. Tenis topu neden tüylüdür?
12. Takım içinde güvenilirliğinizi nasıl sağlarsınız?
13. Bu sorunun doğru ya da yanlış bir cevabı yok ama şu anda dünyanın her hangi bir yerinde olma şansınız olsaydı nereyi tercih ederdiniz?
14. Sizden daha az bilgili biri için çalışmayı ister miydiniz?
15. Kariyerinizde önemli bir değişiklik yaratan kimse oldu mu?
16. İdeal şirketinizi tanımlayın.
17. Sizi bu şirkete çeken ne oldu?
18. En çok gurur duyduğunuz şey nedir?
19. Kariyer gelişiminiz için beklentileriniz nelerdir?
20. Nasıl bir çalışma kültürü arıyorsunuz, denetimli mi girişimci mi?
21. Neler yapmaktan hoşlanırsınız?
22. Düşündüğünüz ya da gerçekleştirdiğiniz fikirlerinizi anlatın.
23. Asla vazgeçmeyeceğiniz hayalleriniz nelerdir?
24. Kariyerinizde en sonunda varmak istediğiniz nokta nedir?
25. Çalışma tarzınızı nasıl tanımlarsınız?
26. Nasıl bir araç kullanıyorsunuz?
27. Daha önce işinizle ilgili bir sorunu çözmek durumunda kaldınız mı, anlatır mısınız? 28. En son okuduğunuz kitap nedir?
29. Hangi yayınları takip ediyorsunuz?
30. İdeal çalışma ortamınızı tarif edin.
31. Sizi neden işe almalıyız?
32. En son çalıştığınız işte en az hoşlandığınız nokta neydi?
33. Bir önceki patronunuz hakkında ne düşünüyorsunuz?
34. Beni bir mülakatçı olarak nasıl değerlendirirsiniz?
35. Bana sormak istediğiniz bir şey var mı?
36. İşiniz sizi en çok ne zaman tatmin etti?
37. Sizi diğer adaylardan ayıran özelliğiniz nedir?
38. Bir önceki patronunuzun sizin için söyleyeceği üç olumlu şey nedir?
39. Bir önceki patronunuz sizin hangi yönünüzü olumsuz bulur?
40. Bir hayvan olsaydınız, ne olurdunuz?
41. Beklediğiniz ücret nedir?
42. Daha önce ne kadar kazanıyordunuz?
43. Yakın gelecekte çocuk sahibi olmayı planlıyor musunuz?
44. En son çalıştığınız pozisyonda sorumluluklarınız nelerdi?
45. Bu sektör hakkında neler biliyorsunuz?
46. Şirketimiz hakkında neler biliyorsunuz?
47. Önemli bir katkı sağlamanız ne kadar zaman alır?
48. Başka bir şehirde çalışmayı düşünür müydünüz?
49. En son geliştirdiğiniz proje neydi, sonucu ne oldu?
50. Bu işe kabul edilirseniz hangi hedeflere ulaşmaya çalışacaksınız?
51. İşinizde görev alanınızın dışına çıktığınızı hissettiğiniz bir zamanı anlatın.
52. Piyangoda büyük ikramiye size çıksa ne yapardınız?
53. Çalışmalarınızın eleştirildiği bir zamanı anlatır mısınız?
54. Daha önce üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmeyen biriyle aynı ekipte çalıştığınız oldu mu? Bu durumun üstesinden nasıl geldiniz?
55. Kişisel kariyer hedefiniz nedir?
56. Zor bir geribildirim vermek durumunda kaldığınız bir zamanı anlatır mısınız? Bu durumla nasıl başa çıktınız?
57. En büyük başarısızlığınız nedir, bundan ne öğrendiniz?
58. Diğer insanlarda en çok neden rahatsız olursunuz, bu durumla nasıl baş edersiniz?
59. En büyük korkunuz nedir?
60. Kariyerinizle ilgili sizi en çok kim, nasıl etkiledi?
61. Bu pozisyonda ilk 30 gün neler yapabileceğinizi düşünüyorsunuz?
62. Okulda öğrendiğiniz en önemli şey neydi?
63. Arkadaşlarınızın sizi tanımlamak için kullandığı üç sıfat nelerdir?
64. Mevcut/geçmişteki işinizle ilgili neyi özlüyorsunuz?
65. Bu görüşmede mülakatı siz yapıyor olsaydınız, adaylarda hangi özellikleri arardınız?
66. Karaktarinizi tanımlayan beş kelime nedir?
67. İş dışında en büyük başarınız nedir?
68. Bana bu kalemi satın.
69. Eğer ben sizin amiriniz olsaydım ve sizden uygun bulmadığınız bir şey isteseydim tepkiniz ne olurdu?
70. Sizce korkulan biri mi daha iyi bir lider olur yoksa sevilen biri mi?
71. Son iki yıl içerisinde verdiğiniz en zor karar neydi?
72. Eğlenmek için ne yaparsınız?
73. Mevcut işinizi neden bırakmak istiyorsunuz?
74. Boş zamanlarınızı nasıl değerlendirirsiniz?
75. Size “hayır” dendiğinde nasıl hissedersiniz?
76. Hayatınızın en zor dönemi ne zamandı, bu zorluğun üstesinden nasıl geldiniz?
77. Çocukluğunuzla ilgili unutamadığınız bir anınız var mı?
78. Yanlış yaptığınız bir şeyi anlatın. Nasıl çözüm buldunuz?
79. Kendinizle ilgili bilmemi istemeyeceğim bir şeyi anlatın.
80. “İyi” ile “sıradışı” arasındaki fark nedir?
81. Lisans bölümünüzü neye gore seçtiniz?
82. Birini iyi ya da kötü bir lider yapan özellikler nelerdir?
83. En büyük pişmanlığınız nedir, niye?
84. Sahip olmadığınız üç olumlu özellik nelerdir?
85. Alt kattaki komşunuz balkonda mangal yapıyorsa ve eviniz duman dolduysa ne yaparsınız?
86. Şirketinizin kanun dışı bir iş yaptığını öğrenirseniz ne yaparsınız?
87. Akrep ve yelkovan gün içinde kaç kez üst üste gelir?
88. Terazi olmadan bir uçağı nasıl tartarsınız?
89. Sizin için çok zor olan bir görev oldu mu, ne yaptınız?
90. Size verilecek ek formasyon konusunda eski amirinize danışsam, bana ne önerir? 91. Bir süper güç seçebilseydiniz ne seçerdiniz, niçin?
92. Bu sene seyrettiğiniz en güzel film hangisiydi?
93. Bir iş günü içerisinde bitiremeyeceğiniz kadar çok işi yapmanız isteniyorsa bu durumun üstesinden nasıl gelirsiniz?
94. İşlerinizi düzenlemek için hangi teknik ve araçları kullanırsınız?
95. Eğer Başbakan olsaydınız, ilk 3 icraatiniz ne olurdu?
96. Gözlerinizi kapatın ve adım adım ayakkabılarınızı nasıl bağladığınızı tarif edin.
97. Seçim yapmanız gerelse, kendinizi ayrıntılara mı önem veren biri olarak görürsünüz, yoksa büyük resme mi?
98. Bu pozisyon için seçilmeniz halinde ilk 90 gün boyunca izlemeyi planladığınız stratejiyi anlatın.
99. Kahramanlarınız kimlerdir?
100. Bir kalemi yazmak dışında kullanabileceğiniz 10 yol nedir?
Thad Peterson

A tribute to Cicek Abbas